Phàm là con người, ai cũng có lòng tham, có cơ hội trỗi dậy, nếu mình không chế ngự thì về lâu về dài, lòng tham dần dà thành một thói quen rất nguy hại, cho bản thân và cả xã hội.
Nền gốc đạo đức trong gia đình rất quan trọng. Là cha mẹ, biết giáo dục con cái tính ngay thẳng, lương thiện từ bé; dù cái kim sợi chỉ, dù những vật dụng của người khác mình không thể tham lam lấy đó làm cho riêng mình; cha mẹ làm gương tốt thì con sẽ học theo, sẽ không có những hành vi sai trái sau này. Mỗi gia đình có những con người đạo đức, biết làm chủ bản thân, nhiều gia đình như thế, nhiều tế bào đẹp đẽ như thế tất nhiên sẽ không tạo ra cái xã hội nhiễu nhương như hiện nay, xã hội mà con người đang có đà sống lạnh lùng, tham lam, chực chờ làm hại người khác, lấy của người ta làm của mình,…
Câu chuyện tôi muốn kể là:
CUỘN TIỀN DOLLAR CỦA THƯƠNG NHÂN NGƯỜI HOA.
Một buổi chiều sau khi đi học về, tôi có thói quen ra trước nhà để chơi.
Cửa hiệu buôn của dì và mẹ tôi ở ngôi nhà số 34 đường Trưng Trắc trong khu chợ của thị xã Quảng Trị hồi ấy. Bên trái là tiệm chụp hình Li Do, bên phải là một tiệm của gia đình người Hoa. Có mấy bà đang ngồi trò chuyện có vẻ rôm rả , họ nói bằng tiếng Hoa, lâu lắm xen vào vài câu tiếng Việt. Trời đã về chiều, ai về nhà ấy vội đóng cửa lại vì thời buổi chiến tranh loạn lạc đang rình rập đâu đó. Tôi bỗng thấy một cuộn tiền ai đó đánh rơi ở trước cửa tiệm người Hoa. Tôi qua nhặt về mà tay run ghê lắm vì lần đầu tôi thấy một số tiền có nhiều như thế! Đó là những tờ giấy tiền dollar được cuộn tròn lại. Tôi vào nhà đưa cho mẹ xem, hai mẹ con cứ nghĩ đến ai đó mất tiền giờ này chắc phải lo lắng đi tìm. Mẹ tôi hỏi tôi lượm được ở đâu? Tôi kể sự việc hồi chiều đến giờ cho mẹ nghe và nơi tôi đã lượm được số tiền. Mẹ đoán chừng đây là tiền của người hàng xóm bên cạnh tiệm nhà mình, bảo sáng mai hỏi rõ ràng để trả lại cho người ta. Đúng là như vậy, đó là số tiền của bà người Hoa nhà bên cạnh, tối qua bà tìm mãi không thấy nghĩ rằng mình đã đánh mất không có cơ hội tìm lại. Khi biết được mẹ con tôi qua hỏi trả lại, bà rất cảm kích. Bà qua nhà cảm ơn và tặng quà cho tôi. Tôi không dám nhận nhưng mẹ cho phép vì đó là tấm lòng của bà, mình không nhận bà ấy sẽ buồn.
Câu chuyện này tuy nhỏ nhưng đã làm cho tôi vui, mà đầu tiên là mẹ tôi đã dạy tôi một bài học làm người ngay sống ngay thẳng, không tham lam của người khác. Từ thưở nhỏ, đạo đức tôi được học từ gia đình, từ người cha, người mẹ, anh chị của tôi, tôi còn học được những bài học đạo đức từ mái trường, tôi vẫn còn nhớ những chuyện kể của cô thầy, được đọc qua từ những quyển truyện chọn lọc. Mẹ tôi dạy con không văn vẽ nhưng bằng tấm lòng chân thật, giản dị, biết sống đúng. Khi đã trưởng thành, trong công việc, có những khi tôi đứng trước sự chọn lựa có nên nhận của người khác không một khi họ có ý đồ nhờ vả mình. Tùy theo việc, tôi sẵn lòng giúp đỡ người khác không màng tham vọng, không vụ lợi, toan tính. Sau này, tôi lại dạy con từ những việc giản đơn trong đời sống, hi vọng con sẽ sống ngay thẳng như người mẹ, để sau này các con mang hành trang sống đó vào đời.
Sáng 27-10-14
